Verschillen Stag Mk1 en Mk2

Niet iedere Stag adept en geïnteresseerde is op de hoogte van de verschillende kenmerken van de MKI en MKII. Wanneer je echter langs een aantal Stags naast elkaar loopt, vallen er al snel verschillen op tussen de diverse auto’s. Het kan dan leuk zijn om te weten hoe je visueel snel een MKI van een MKII kan onderscheiden. Daarnaast zijn er technische verschillen die je alleen ziet bij nader onderzoek. Dit verhaal is gebaseerd op een artikel in nummer 231 uit het clubblad van Club Triumph Holland (CTH) van de hand van Marc van Burgel (over de visuele verschillen) en een artikel van Tony Hart (mede oprichter van de Engelse Stag Owners Club) in het allereerste nummer van ons clubblad (over de technische verschillen). De SOCN heeft ook een mooie pagina met uitleg van de verschillen (opent in nieuw venster).

De Triumph Stag werd tussen juni 1970 en juli 1977 gebouwd en behield het grondconcept tot aan het productie-einde in Juni 1977. Maar er zijn feitelijk twee modellen van de Stag gebouwd. De MKI werd gebouwd tot ongeveer februari 1973, daarna kwam de MKII waarvan de productie in juli 1977 werd gestaakt. De aanduidingen Mark I en Mark II zijn overigens – in tegenstelling tot bijvoorbeeld bij de Spitfire – niet officieel van BL. En de overgang van MKI naar MKII vond ook niet in één keer plaats: de resterende voorraad MKI onderdelen werd geleidelijk door British Leyland opgemaakt. Hierdoor ontstonden er tussen oktober 1972 en februari 1973 MK 1 1/2 ‘s met deels MKI en deels MKII kenmerken. De MKII werd geïntroduceerd door BL om met een verhaal over een verbeterde auto te komen – zowel motorisch als cosmetisch – mogelijk in de hoop om de negatieve verhalen over de Stag te doen vergeten.

De MKI en MKII aanduiding werd dus tijdens de productiejaren van de Stag niet gebruikt maar is later ontstaan. Hiernaast in de tabel volgen de belangrijkste verschillen tussen MKI en MKII: dit zijn voornamelijk de zichtbare verschillen. Onderhuids zijn er nog meer verschillen tussen MKI en MKII, zoals andere deursloten en wijzigingen aan de carburateurs. De lijst is daarom beslist niet compleet, maar is vooral bedoeld om snel een MKI van een MKII te kunnen onderscheiden.

Om het verhaal nu enigszins verwarrend te maken, zijn niet altijd alle kenmerken op het juiste model terug te vinden. Dit komt deels, vanwege de eerder genoemde MK I 1/2’s van BL. Maar de belangrijkste reden waarom vooral MKll kenmerken op een MKI model terug te vinden zijn, zijn de eigenaren. De diverse, opeenvolgende eigenaren, hebben vaak hun MKl voorzien van MKII kenmerken, omdat het niet anders kon, dit praktisch is of gewoon omdat het mooi is. Strepen (op de zijkant) worden bijvoorbeeld vaak op een MKI aangetroffen, net zoals lichtmetalen wielen of spaakwielen, terwijl dit MKll kenmerken zijn.

Soms zijn bij MKII modellen juist de strepen weggelaten. Een MKI kofferbak deksel wordt wel eens vervangen door een exemplaar van een MKII. De kofferbak deksel kan wegroesten en wordt dan vervangen door een MKII exemplaar bij gebrek aan een MKI variant. De auto heeft dan zowel kentekenplaatverlichting aan de onderzijde van de kofferbak deksel als op de achterbumper.

Softtops van een MKI worden vaak vervangen door een MKII versie. Bij het opbergen van de softtop achter de achterbank, kunnen de zijruiten klem komen te zitten in het frame, waardoor de rijruiten na een tijdje gaan kreukelen of zelfs scheuren. De MKI badges met grijze achtergrond worden wel eens vervangen door MKII badges met zwarte achtergrond, waarschijnlijk omdat men dit mooier vindt of mogelijk omdat het minder bekend is dat er grijze badges op een MKI horen. Langere Stag eigenaren passen over het algemeen prima in de Stag. De bezitters van een MKL vervangen echter wel eens het stuurwiel door een MKII stuurwiel met een kleinere diameter, zodat zij dan net wat meer ruimte krijgen.

Een apart verhaal is die van het waarschuwingslampje voor de (te hoge) koelwater temperatuur. Bij de MK l is deze opgenomen in het cluster met waarschuwingslampen in het dashboard. Deze waarschuwingslamp (of eigenlijk de sensor) bleek niet erg betrouwbaar te zijn. Begin 1971 werd daarom door British Leyland geadviseerd om de draad naar de lamp maar los te maken. In het MKII cluster is deze waarschuwingslamp dan ook geheel verdwenen.

De eenvoudigste manier om een MK.l van een MKII te onderscheiden is aan de hand van de dashboardmeters en de stoelen. Je ziet nooit dat men de meters in het dashboard van een MKI vervangt door MKI I meters of dat MKI voorstoelen worden vervangen door MK.ll voorstoelen. Al komt het wel eens voor dat de hoofdsteunen bij een MKII ontbreken, waardoor het op het oog op MKI stoelen lijken. De overige MKl en MKII kenmerken kunnen dan gebruikt worden om de getrokken conclusie te bevestigen.

Federal Stag
Feitelijk is er nog een derde versie van de Stag, namelijk de US Stag of Federal Stag welke werd geëxporteerd naar de Verenigde Staten. Vanaf het begin was de Stag ontworpen met de Amerikaanse markt in gedachten. Hierdoor werd de ontwikkelafdeling van British Leyland echter ook voor uitdagingen geplaatst, zoals de Amerikaanse veiligheidseisen en emissie eisen. De strenge Amerikaanse veiligheidseisen zijn deels verantwoordelijk voor de T-bar op ons hert.
De US Stag is geen groot succes geworden , waardoor deze slechts is geleverd van september 1971 tot het eind van de zomer van 1973. Door een groot aantal garantieclaims, de strengere emissie eisen en het probleem dat de Amerikanen niet precies wisten wat zij van de Stag moesten denken, aangezien de Stag geen echte sportauto was waar Triumph om bekend stond, werd de levering snel gestaakt.

In februari 1973 werd de MKl vervangen door de MKI!, je vindt daarom zowel Federal Stags in een MKI uitvoering als een MKI! uitvoering. Naast de eerder genoemde MKI en
MK!I kenmerken, heeft een Federal Stag een aantal afwijkende kenmerken. De opvallendste kenmerken zijn:

• standaard spaakwielen i.p.v. wieldoppen, de laatste US Stags beschik te over vijf-spaaks Iichtmetaal
• standaard groen getinte ruiten (ook op de MKl modellen)
• geborstelde aluminium platen tegen de dorpels
• stoelen met vaste hoofdsteunen bij de MKI (ziet er erg sportief uit), bij het MKll model stoelen met verstelbare hoofdsteunen
• reflectoren aan de zijkant van de auto, zowel voor (i.p .v. de knipperlichten) als achter (i .p.v. de grijze of zwarte Stag badges). De reflectoren waren noodzakelijk i.v.m.
  de Amerikaanse veiligheidseisen. Voor zijn de reflectoren gecombineerd met zijmarkeringslichten, achter zijn er eenvoudige Stag naamplaatjes aangebracht onder de
  reflectoren.
• buitenste lampen, links en rechts, aan de voorzijde bestaan alleen uit knipperlichten (oranje lens), bij de non-Federals zijn deze opgedeeld tussen knipperlicht en zijlicht (bovenste deel oranje lens, onderste deel witte lens)
• rolgordels voor de achterpassagiers (alleen in 1973)
• optionele airconditioning. Een groot aantal auto’s werd met airco afgeleverd maar die airco is nu vaak losgekoppeld of verwijderd i.v.m. problemen met de airco.

Sommigen vinden dat de spaakwielen en de geborstelde aluminium platen de Stag een net wat mooier uiterlijk geven. De geborstelde aluminium platen tegen de dorpels zijn overigens niet alleen voorbehouden aan de Federal Stags. Later zijn deze nog teruggekomen bij de non-Federal Stags van 1976 en 1977.
Onder de motorkap kan je nog een kenmerk van een Federal Stag ontdekken. Naast het reservoir voor de ruitenwisservloeistof (rechterzijde) kan je soms nog een koolstofhouder aantreffen, in de vorm van een soort pot, welke werd gebruikt om de uitstoot van schadelijke stoffen te beperken. Veel eigenaren hebben dit echter verwijderd of losgekoppeld. Niet alleen nu wordt er gewerkt aan een schonere lucht, maar zelfs in de 70-er jaren was men er al mee bezig!

Een Federal Stag kan je het makkelijkst herkennen aan de spaakwielen, de geborstelde aluminium platen, de reflectoren aan de zijkant van de auto en de stoelen met vaste hoofdsteunen (bij MKls). Daarnaast kan je ook nog van binnenuit verstelbare buitenspiegel(s) aantreffen op een US Stag, wat erg handig is. De spiegel is wel kleiner dan de standaard Stag spiegel, waardoor de verhoudingen t.o.v. de body niet geheel meer kloppen naar mijn idee. Dezelfde spiegel is ook op sommige Jaguar modellen toegepast. In totaal zijn er slechts 2.871 Federal Stags geproduceerd. Een aantal van deze zijn ondertussen weer teruggehaald naar Europa en zijn ook in Nederland terug te zien. Zover bekend zijn er ongeveer 30 Federal Stags in ons land te vinden .

Tot zover vooral input van Marc van Burgel. Tony Hart – Stag liefhebber van het eerste uur – schreef over de technische verschillen.

Het verbaasde Tony dat velen niet weten of zij een Mark I of een Mark II Stag bezitten, van welk bouwjaar hun Stag is en dat BL, gedurende de productietijd verschillende veranderingen heeft aangebracht. Beginnend bij het begin: de eerste 1000 wagens hadden enkelvoudige onderbrekercontacten, die later door dubbele werden vervangen. Bij de controlelampen bevond zich een temperatuurs-waarschuwingslicht, dat door een schakelaar in de rechter cilinderkop bediend werd. Dit bleek zo onnauwkeurig te zijn, dat het niet gehandhaafd werd. BL verzocht zijn dealers om de kabel bij de schakelaar af te knippen om deze bulten werking te zetten.

De volgende verandering kwam begin 1972: het koelsysteem werd gewijzigd, met uitzondering van de koelkanalen in de motor. De koeling is nu een gesloten eenheid met expansievat, ingesteld op een druk van 1,41 kg/ccm tegenover 0,91 kg/ccm voorheen. Een U-slang verbindt de achterzijde van het thermostaathuis met de waterpomp. Vroeger was dat een driewegstuk, dat de verbinding met de verwarming tot stand bracht. Tegelijk werd ook het luchtfilter gewijzigd en zuigt nu de koude lucht aan boven de radiator en warme lucht van het linker spruitstuk. Een temperatuurgevoelig onderdrukventiel bepaald of warme of koude lucht nodig is . Tevens werden in deze tijd chroomlijsten op de deurpanelen aangebracht.

Toen het mark II model werd uitgebracht had de enige wijziging aan de motor betrekking op de verbrandingsruimte en de zuigers, die een verhoging kregen. De handschakeling met overdrive werd nu een serieproduct.- waarbij het J-type (0,79:1) in plaats kwam van het A-type (0,82:1) uit de Mark I. Getint glas en een veiligheidsvoorruit werden standaard. De zijraampjes in de linnen kap verdwenen en de achtergrondkleur achter de gril en op de spatbord-emblemen werd zwart in plaats van grijs. de deurstijlen en het nummerbordpaneel aan de achterzijde werden mat zwart. De binnenverlichting aan elke deurpost werd vervangen door één middenlicht op de rolbeugel. Het interieur werd een weinig gewijzigd en de stoelen werden voorzien van aansluitingen voor hoofdsteunen.

In 1974 werd een waarschuwingslicht voor de veiligheidsriemen en een alarmsignaal aangebracht.  Vanaf 1975 was airconditioning niet meer leverhaar. En in 1976 werden chroomlijsten aan de deurstijlen aangebracht en werden lichtmetalen wielen standaard. In 1977 tenslotte werd de Borg Warner automaat, type 35 vervangen door type 65 en het mat zwarte achter paneel kreeg de kleur van de carrosserie.

Principieel zijn dit de grootste verschillen. Kleinere, onbelangrijke wijzigingen, teveel om hier op te noemen, werden gedurende de productietijd nog aangebracht. Als een Stag in zijn originele staat gebracht moet worden kunnen de nauwkeurige specificaties op basis van het chassisnummer gezocht worden.

Met dank aan Marc van Burgel en Tony Hart.